Vergroot de digitale weerbaarheid van leerlingen in jouw klas
Van kennis, via inzicht, naar gedrag!
Initiatief van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Ontwikkeld door FutureNL.
Over mijn cyberrijbewijs
Het internet is leuk en spannend. Het is een plek waar je veel kunt leren en waar je elkaar ontmoet. Maar het internet heeft ook kenmerken waardoor online gedrag makkelijk ontspoort. Denk bijvoorbeeld aan de (gevoelsmatige) anonimiteit van online berichten, of de onmiddellijkheid waarmee een video wereldwijd te zien is.
Mijn Cyberrijbewijs is een gratis lesprogramma dat bijdraagt aan de digitale weerbaarheid van leerlingen uit groep 7 en 8 van het primair onderwijs. Aan de hand van illustrerende thema’s zoals online hate speech, online fraude, doxing, hacking en sexting leren en ervaren kinderen meer over online slachtoffer- en daderschap. Van kennis, via inzicht naar gedrag met handelingsperspectief.
Via een film maakt jouw klas kennis met middelbare scholieren die voor straf online moeten nablijven voor een digitaal misdrijf dat heeft plaatsgevonden. Hoe zit het precies? Hoe heeft het zo ver kunnen komen? Jouw klas gaat op zoek naar het ‘hoe’ en ‘waarom’ en vertalen hun ervaringen naar eigen regels en groepsafspraken.
Mijn Cyberrijbewijs bestaat per les/thema uit een docentenhandleiding, lesbrieven voor de leerlingen, slides voor op het digi-bord en videomateriaal. De lessenreeks wordt afgesloten met de uitreiking van een Mijn Cyberrijbewijs certificaat.
Uitgangspunten lesmateriaal
Socratisch
gesprek
Mijn Cyberrijbewijs is gebaseerd op het socratisch gesprek. Een zorgvuldig gesprek waarin je je verplaatst in anderen en leert je oordeel uit te stellen. Vanuit verschillende perspectieven kom je vervolgens samen tot nieuwe kennis en inzichten.
Online
mechanismen
In Mijn Cyberrijbewijs is er aandacht voor de mechanismen en kenmerken van het internet die ervoor zorgen dat de normen en waarden in de online context vervagen.
Handelings-
perspectief
Middels praktijkvoorbeelden ervaren en leren de leerlingen hoe ze zich veilig in het digitale domein gedragen, er wordt ook handelingsperspectief geboden, mocht het onverhoopt toch mis gaan.
Interactief materiaal
Mijn Cyberrijbewijs is leuk! Het materiaal bevat onder andere video’s vanuit het perspectief van de dader, het slachtoffer en de omstander. Leerlingen kruipen in de huid van de hoofdrolspelers en ervaren waarom online gedrag (soms) anders uitpakt dan offline gedrag.
Aansluiting curriculum
Op verschillende niveaus werk je samen met de leerlingen aan burgerschap en digitale geletterdheid. De lessenreeks sluit aan bij de leerplankaders van SLO.
Voorbereiding en benodigdheden
Download en print hier de bestanden die nodig zijn voor de lessenreeks. Dit zijn de klassenposter en de individuele poster waarop de leerlingen per les schrijven wat zij gezamenlijk en individueel afspreken over het betreffende thema. Ook staat hier het certificaat dat leerlingen aan het einde van de lessenreeks ontvangen.
Voor thuis staat hier een informatiebrief met meer informatie over de lessenreeks en de onderwerpen die aan bod komen. De praatplaat hoort hierbij en kan ouders en/of verzorgers helpen om thuis het gesprek over online gedrag te starten.
Daaronder staan per thema de materialen die benodigd zijn voor de les over dit thema.
Materiaal per thema
Thema 1 Primair onderwijs Groep 7 en 8
ONLINE HATE SPEECH
Aan de hand van een realistische casus verplaatsen de leerlingen zich in de betrokkenen bij online hate speech. Wat kan een aanleiding voor online hate speech zijn? En is het oké om het zomaar te laten gebeuren?
Ook beschikbaar via:
De les is ook beschikbaar via:
Thema 2 Primair onderwijs Groep 7 en 8
ONLINE FRAUDE
Met de leerlingen verken je het thema online fraude. De leerlingen leren over verschillende motieven en wat je kunt doen om online fraude te voorkomen. Welke afspraken kun je hierover maken in jouw klas?
Thema 3 Primair onderwijs Groep 7 en 8
DOXING
Tijdens het thema doxing ervaren de leerlingen dat iemand onbedoeld dader kan worden en dat omstanders niet altijd onschuldig zijn. Wat is doxing eigenlijk? En hoe komt het dat een online ‘geintje’ grote gevolgen heeft in het offline leven?
Ook beschikbaar via:
De les is ook beschikbaar via:
Thema 4 Primair onderwijs Groep 7 en 8
HACKING
Op school is gehackt! Met de hoofdpersonen van Mijn Cyberrijbewijs ervaren de leerlingen wat voor een impact en gevolgen dat heeft. Zouden jouw leerlingen stiekem hun cijfer aanpassen? Waarom is dat eigenlijk niet goed?
Thema 5 Primair onderwijs Groep 7 en 8
SEXTING
Tijdens dit thema leren de leerlingen over sexting en hoe ze daar op een goede manier mee om kunnen gaan. Gezamenlijk kom je tot meningen en inzichten over de situatie en de betrokkenen. Waar is het misgegaan? En hoe pak je dat dan aan?
Ook beschikbaar via:
De les is ook beschikbaar via:
AFRONDING PRIMAIR ONDERWIJS GROEP 7 EN 8
UITREIKING CERTIFICAAT
Afsluitend kijken de leerlingen nog één keer terug op Mijn Cyberrijbewijs en krijgen ze hun certificaat.
Een initiatief van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Ontwikkeld door FutureNL. © 2022 Je mag het materiaal gebruiken, kopiëren en verspreiden, mits het in originele staat is en met naamsvermelding. Wil je het veranderen of erop voortbouwen? Neem dan even contact met ons op. Contact: hallo@mijncyberrijbewijs.nl. Creative Commons licence: CC BY-NC-ND 4.0.
